دکتر مرتضی جودت روانشناس بالینی،روان درمانگر

۱۲- طرحواره "استحقاق/ بزرگ منشی" فردی که چنین طرحواره ای دارد معتقد است که نسبت به دیگران یک سر و گردن، بالاتر است، حقوق ویژه ای برای خودش قائل است و تعهدی نسبت به رعایت اصول روابط متقابل که راهنمای تعاملات اجتماعی بهنجار هستند، ندارد. اغلب بر این نکته پافشاری میکند که دیگران باید هر آنچه را که او میخواهد برایش فراهم کنند، بدون توجه به این که آیا درخواست او منطقی است، چه چیزی از نظر دیگران معقول است، یا این که چه هزینه ای برای دیگران دارد. چنین افرادی برای این که بتوانند کسب قدرت کنند و یا دیگران را کنترل نمایند، تمرکز افراطی بر برتری جویی (برای مثال موفق ترین، بااستعدادترین و ثروتمندترین شدن) دارند (هدف اولیه کسب توجه یا پذیرش از سوی دیگران نیست). گاهی اوقات برای این که فرد بتواند تمایلات خود را ارضاء کند، بدون همدلی با دیگران و یا بدون توجه به نیازها و احساسات آنها، به رقابت افراطی یا کنترل رفتارهای دیگران روی می آورد. 🔵 ریشه‌ها شکل گیری طرحواره "استحقاق" - والدین فرد را در دوران کودکی لوس تربیت کرده اند، به نحوی که تمام نیازهای وی فورا برآورده شده است. - والدین فرد را در دوران کودکی وابسته تربیت کرده اند، به نحوی که یاد نگرفته است که شخصا بعضی از نیازهای خود را براورده کند. - ممکن است که فرد آموخته باشد که میتواند از استحقاق به عنوان  واکنشی وارونه به احساس بی کفایتی و بی ارزشی استفاده کند. #طرحواره_درمانی

۱۱- طرحواره "پذیرش جویی/ جلب توجه" تأکید افراطی در کسب تایید، توجه و پذیرش از سوی دیگران که مانع شکل گیری های مطمئن و واقعی از خود میشود. احساس ارزشمندی فرد، بیشتر به واکنش های دیگران وابسته است تا به تمایلات طبیعی خودش. گاهی اوقات این طرحواره با تاکید افراطی بر مقام و منزلت، قیافه و ظاهر، پذیرش اجتماعی، پول یا پیشرفت مشخص می شود و وسیله ای است برای دستیابی فرد به تایید، تحسین و توجه دیگران (هدف اولیه از دستیابی به تایید، تحسین، توجه دیگران، کسب قدرت یا توانایی کنترل دیگران نیست). این طرحواره اغلب منجر به اتخاذ تصمیماتی غیرقابل اطمینان و ناخوشایند در مورد وقایع مهم زندگی می شود یا این که منجر به حساسیت بیش از حد نسبت به طرد میگردد. 🔵 ریشه‌ها شکل گیری طرحواره "پذیرش جویی/ جلب توجه" - در دوران کودکی این پیام به فرد داده شده است که نظر دیگران بسیار مهم است و باید حدود و دیدگاه اطرافیان (فامیل، همسایه و...) در زندگی لحاظ شود. #طرحواره_درمانی

#طرحواره_درمانی

گاهی #تنهایی به ما امکان می‌دهد که به جای جست و جوی نداشته‌هایمان در دیگران و چیزهای دیگر که چنان سرعتی دارند که همواره از دستان ما بیرون می لغزند، در وجود خود آنها را بیابیم. #طرحواره_درمانی

۱۰- طرحواره "ایثار" تمرکز افراطی بر ارضاء نیازهای دیگران در زندگی روزمره که به قیمت عدم ارضای نیازهای خود فرد تمام میشود.   این امر اغلب از حساسیت بیش از حد نسبت به درد و رنج دیگران ناشی می شود. چنین طرحوارهای منجر به این احساس می شود که نیازهای فرد ایثارگر به قدر کافی ارضاء نمی شوند و همچنین باعث رنجش افرادی می شود که او از آنها نگهداری میکند. 🔵 ریشه‌ها شکل گیری طرحواره "ایثار" - والدین در دوران کودکی این پیام را به فرد داده‌اند که نیازهای دیگران بر نیازهای وی ارجح تر است. - فرد یاد گرفته است برای جلب توجه و ارضای نیازهای خود از طرف دیگران، سرویس بدهد. #طرحواره_درمانی

#طرحواره_درمانی

۹- طرحواره  "اطاعت" احساس اجبار نسبت به واگذاری افراطی کنترل خود به دیگران. این کار معمولاً برای اجتناب از خشم، محرومیت، یا انتقام صورت میگیرد. دو نوع از مهمترین اطاعت ها عبارتند از: الف) اطاعت از نیازها: واپس زنی تمایلات، تصمیمات و ترجیحات شخصی، ب) اطاعت از هیجان ها: واپس زنی هیجانات شخصی بویژه خشم، معمولا این طور بنظر میرسد که تمایلات، عقاید و احساسات فرد، فاقد ارزشند یا برای دیگران اهمیت ندارند. این طرحواره، اغلب به شکل اطاعت افراطی همراه با حساسیت بیش از حد نسبت به احساسات دیگران تجلی مییابد. این طرحواره به طور کلی منجر به خشمی می شود که در قالب یک سری نشانه های ناسازگارانه از جمله رفتارهای منفعل - پرخاشگرانه، طغیان های عاطفی کنترل نشده، علایم روان تنی، کناره گیری از عواطف، برونریزی و سوء مصرف مواد آشکار می شود. 🔵 ریشه‌ها شکل گیری طرحواره "اطاعت" ۱- والدین سعی کرده اند تمام جنبه های زندگی فرد را تحت کنترل بگیرند. ۲-  چنانچه فرد از خواسته‌ها و عوامر والدین اطاعت نکرده‌ باشد تنبیه شده است. ۳- والدین در دوران کودکی به فرد هیچ گونه حق انتخابی نداده اند. ۴- فرد همیشه سنگ صبور مشکلات والدین بوده است. ۵- فرد در دوران کودکی مدام نگران بوده که مبادا والدین خود را برنجاند. #طرحواره_درمانی

در بسیاری از موارد والدین خشم ها ناکامی ها احساسات سرکوب شده و طرحواره های خود را به فرزندانشان منتقل می کنند. #طرحواره_درمانی

گاهی اوقات بیماران احساس میکنند طرحواره های ناسازگار اولیه شان بخشی از وجودشان است. آنها معتقدند که طرحواره هایشان حقیقت دارند و به همین دلیل با گذشت مدت زمان طولانی از فرآیند درمان، هنوز احتمال تغییری را برای خود درنظر نمی گیرند. در برخی موارد علت چنین پدیدهای آن است که بیماران به قدر کافی علیه طرحواره های خود خشمگین نشده اند. در برخی موارد، که اغلب در مورد بیماران مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته صدق می کند، پیامدهای ناخوشایند رفتار ناکارآمدشان هنوز به قدر کافی برای آنها انگیزه ایجاد نکرده است. بسیاری از رفتارهای بیماران خودشیفته بیش از آنکه خود بیماران را ناراحت کند، برای افراد مهم زندگی آنها مشکل ایجاد می کند و به همین دلیل تا زمانی که افراد مهم زندگیشان با آنها به طور جدی صحبت نکنند مانند تهدید به پایان دادن رابطه، انگیزه لازم را برای تغییر رفتار پیدا نمیکنند. درمانگر می تواند چنین مشکلی را با تأکید بر پیامدهای منفی و درازمدت تداوم رفتار خودشیفته، به انها خاطرنشان سازد. #طرحواره_درمانی

طرحواره ها نقش عمیقی در تفکر احساس رفتار و نحوه برقراری ارتباط افراد با دیگران بازی می‌کنند و به گونه‌ای متناقض و اجتناب ناپذیر زندگی بزرگسالی را به شرایط ناگوار دوران کودکی می‌کشانند که غالباً برای افراد زیان بخش بوده است. #طرحواره‌های_بین_نسلی #طرحواره_درمانی