دمنوش اقتصاد/دکتر مهدی نصرتی

زمانی که بیت کوین حدود 40 هزار دلار بود اینجا گفته بودیم بیشتر از 20هزارتا نمی ارزه. این هم مدرکش، بند 8 را ببینید. https://t.me/drnosrati/265

اقتصاد برای محیط زیست یادداشت صفحه اول دنیای اقتصاد مدتی است که وارد حوزه اقتصاد و تامین مالی محیط زیست شده ام. این یادداشت مشترک را میتوانید اینجا مطالعه کنید. خلاصه بحث از این قرار است که: 1⃣ محیط زیست در کنار معضل آب و تورم، سه مساله اصلی بحرانی کشور هستند و حتی مسائلی مثل اشتغال فعلا در درجات بعدی اهمیت هستند. زمانی محیط زیست موضوعی لوکس تلقی میشد (همین که در جامعه مردسالار ایران، پست ریاست سازمان محیط زیست نصیب خانمها میشد نشان از نوع نگاه مسوولان داشت!) اما با وضع بحرانی هوا و آب و خاک و زباله و... محیط زیست تبدیل به مساله درجه یک مردم شده است. 2⃣ ریشه بحران‌های فعلی کشور، بی توجهی به مبانی اقتصاد است: قيمت گذاری غلط، غفلت از موضوع مالکیت، سازوکارهای غلط اقتصادی ریشه بحرانها در کشور هستند و محیط زیست هم از این مقوله مستثنا نیست. 3⃣ نیمه پرلیوان این است که چون تا به حال تقریبا هیچ توجهی به طراحی مکانیزمهای اقتصادی در این حوزه نشده، با برخی اقدامات ابتدایی میتوان انتظار نتایج چشمگیری را داشت و جای کار هم بسیار زیاد است. https://www.donya-e-eqtesad.com/fa/tiny/news-3871635 ⭐️ لذا لطفا اگر ایده های سازنده اقتصادی و مالی درباره محیط زیست دارید با ما در میان بگذارید. ☕️ دمنوش اقتصاد 🆔 @drnosrati

🌺چند نکته درباره پیامهای تبریک عید 1⃣ ترجیحا پیام کیلویی و فورواردی و اصطلاحا سِند تو آل نفرستید! 2⃣ چند ثانیه وقت بگذارید و اسم هر مخاطب را در پیام به همراه یک ویژگی مثبت یا یک نکته اختصاصی مثبت ذکر کنید. 3⃣ از همه مهمتر، اگر کسی برایتان پیام اختصاصی فرستاد، پاسخ کیلویی و فورواردی ندهید بهش! 4⃣ پاسخ تبریک اختصاصی، را اختصاصی و با انرژی مثبت بیشتر بدهید. به قول قرآن کریم: «وَ إِذا حُيِّيتُمْ بِتَحِيَّةٍ فَحَيُّوا بِأَحْسَنَ مِنْها أَوْ رُدُّوها إِنَّ اللَّهَ كانَ عَلى‌ كُلِّ شَيْ‌ءٍ حَسِيباً » هر گاه شما را تحیت و سلامی گفتند شما نیز به تحیت و سلامی بهتر از آن یا (لااقل) مانند آن پاسخ دهید، که خدا به حساب هر چیزی کاملاً خواهد رسید. 5⃣ بعضی ها پیام تبریک اختصاصی را به صورت صوتی و اصطلاحا وویس و با انرژی مثبت پاسخ میدهند. این هم کار قشنگی است. 6⃣ بی دریغ و چشمداشت تبریک بگویید و به پیامهایی که دریافت میکنید هم به همین دید بنگرید. 7⃣ تبریک به چند دسته افراد، لذت بیشتری دارد: 🔸کسانی که حقی بر گردن ما دارند به ویژه معلمان و اساتید 🔸دوستانی که سالهاست ازشان بی خبریم 🔸کسانی که به احتمال قریب به یقین کارمان بهشان نخواهد افتاد (هرچند تجربه نشان داده این قبیل افراد در بزنگاه هایی کار راه انداز خواهند بود!) 8⃣ در پایان از این فرصت استفاده میکنم و عید نوروز و سال جدید را به همگی تبریک میگویم! لطفا این تبریک را جزو تبریکات کیلویی حساب نکنید! 😉😁 ☕️دمنوش اقتصاد 🆔 @drnosrati

دهکده جهانی و عصر ارتباطات امشب روسیه برج تلویزیون اوکراین را هدف قرار داد. ولی احتمالا مردم اوکراین هم مثل بقیه کشورها، عمده اطلاعات و اخبارشان را از شبکه های اجتماعی میگیرند. ایلان ماسک هم یکی دو روز قبل خبر داد که اینترنت ماهواره ای استارلینک در اوکراین قابل دسترسی است (البته اگر مثل بعضی حرفهای دیگرش خالیبندی نباشد!) از همین بستر تلگرام هم میتوان به راحتی کانالهای خبری اوکراینی را پیدا کرد و با گوگل ترجمه کرد. تصویر فوق درباره چند خبر اخیر یک کانال تلگرامی اوکراینی با حدود 1میلیون نفر عضو است. ترجمه پست آخر کانال را ببینید: ❗️❗️خلاصه! اخطار حمله هوایی! در پناهگاه! ❗️❗️ (22:05) خدا نصیب نکند، دهشتناک است. در عین حال اهمیت شبکه های اجتماعی را نشان میدهد. تعداد بازدیدها را ببینید. انشالله که هرچه زودتر این جنگ خانمانسوز و همه جنگهای دیگر از جمله در یمن متوقف شود. ☕️دمنوش اقتصاد 🆔 @drnosrati

❤️ روز عشق مبارک 🔸زمان بچگی (یعنی در دهه شصت)، مناسبت رسمی به اسم روز مادر در کشور وجود نداشت. بعضی همکلاسی های دوره دبستان که روز 25 آذر برای مادرشان هدیه میخریدند از نظر ما طاغوتی بودند! 😂 چون مناسبت این روز، تولد مادر شاه بود. بعدا که بزرگتر شدیم فهمیدیم هدف آن بندگان خدا بزرگداشت مقام مادر شاه نبوده، بلکه بهانه ای برای تقدیر از مادرانشان بوده! 🔸خوشبختانه در سالهای بعد روز میلاد حضرت زهرا، به عنوان روز مادر مقبولیت پیدا کرد و جایگزین آن روز کذایی شد. 🔸داستان روز ولنتاین هم کمابیش از همین جنس است. البته گزینه های جایگزین ملی و مذهبی مثل روز سپندارمذگان یا اول ذیحجه مطرح شده ولی فعلا خیلی عمومیت پیدا نکرده است. 🔸این سرمقاله با عنوان "ولنتاین و خلا فرهنگی" را 15 سال پیش نوشتم! یادش بخیر. پیشنهاد داده بودم یک روز ملی یا مذهبی برای روز عاشقان تعیین شود. این پیشنهاد، اون موقع شاید جواب میداد، چون ولنتاین در ایران خیلی ریشه دار نشده بود، ولی الان دیگر بعید است! همچنین یک پیشنهاد دیگر، استفاده از اقلام ایرانی مثل هدایایی با اشعار سعدی و حافظ بود به جای خرس عروسکی. 🔸به هرحال هر بهانه ای که منجر به شادی، عشق ورزی و مهربانی شود را باید غنیمت شمرد. شرقی باشد یا غربی، ملی باشد یا مذهبی. خلاصه اگر خواستید به بهانه روز ولنتاین برای همسرتان گل و کادو بخرید از نظر من مانعی ندارد و غربزده محسوب نمیشوید. 😉 ❤️ راستی روز پدر هم مبارک ☕️ دمنوش اقتصاد 🆔 @drnosrati

⭐️شرط باور وعده کاهش تورم 🖌دکتر مهدی نصرتی ✔️سرمقاله دنیای اقتصاد ✔️24بهمن 1400 🔸وزیر اقتصاد وعده داده است که سال آینده نرخ تورم بسیار کمتر خواهد بود. این وعده‌‌ای است که پیشینیان نیز مطرح کرده‌اند. چنین وعده‌هایی را به یک شرط می‌‌توان باور کرد: به این شرط که دولت اوراق مصون از تورم منتشر کند. 🔸به‌عنوان یک قاعده، وعده‌های سیاستگذاران نباید بدون هزینه باشد، بلکه عدول از آن باید هزینه‌زا باشد. کارکرد اصلی اوراق مصون از تورم در ایران، هزینه‌‌زا کردن وعده‌ها خواهد بود. 🔸این اوراق سال‌هاست در دنیا متداول است و در آمریکا هم با نام TIPS شناخته می‌‌شود. بانک مرکزی خودمان هم هر از چندی این اوراق را تحت عناوین مختلف از جمله اوراق ودیعه مطرح می‌‌کند و مجددا موضوع به محاق فراموشی می‌رود. در این اوراق، سود ثابت نیست و شناور است؛ این اوراق متناسب با تورمی که در اقتصاد به‌وجود می‌‌آید، به شما سود می‌‌دهد. مثلا اگر تورم در یک‌‌سال آینده ۵۰درصد باشد، باید به دارندگان اوراق ۵۰درصد سود پرداخت شود و در مقابل اگر تورم ۱۰درصد باشد، ۱۰ درصد سود تعلق می‌‌گیرد. 🔸این اوراق چند ویژگی خوب دارند: اولین حسن آن است که مردم با خرید این اوراق اطمینان پیدا می‌‌کنند که قدرت خرید پولشان حفظ می‌‌شود و لذا لازم نیست هرروز به یک بازار از قبیل ارز، طلا، خودرو، ملک، سهام و... هجوم ببرند. دومین و مهم‌ترین ویژگی این اوراق آن است که انگیزه افزایش تورم را از دولت می‌‌گیرد؛ چون تورم بالاتر به معنی پرداخت سود بالاتر از سوی دولت خواهد بود. 🔸با این حال عده‌‌ای این انتقاد را مطرح می‌‌کنند که این اوراق، هزینه بالایی را به دولت تحمیل می‌‌کند و در شرایطی که دولت می‌‌تواند اوراق بدهی مثلا با نرخ ۲۵درصد منتشر کند، چرا باید زیر بار اوراقی با هزینه مثلا سی، چهل‌درصد برود؟ در پاسخ باید به دو نکته توجه کرد: 🔸اولا باید دقت کرد که در کشوری مثل ایران، اوراق معمول بدهی به تنهایی تورم را درمان نمی‌‌کنند و برعکس اتفاقا دولت‌ها را تشویق می‌‌کنند که هر سال با ایجاد تورم، ارزش واقعی بدهی‌‌هایش را کم کنند. درواقع یکی از برتری‌‌های اوراق مصون از تورم نسبت به اوراق معمولی آن است که به دولت‌ها انگیزه واقعی - و نه شعاری- می‌دهد تا تورم را کاهش دهند. اما در مقابل در اوراق معمول بدهی، دولت‌ها انگیزه دارند که تورم را افزایش دهند تا نرخ بهره حقیقی منفی شود! 🔸ثانیا اوراق مصون از تورم لزوما هزینه بالاتری را به دولت تحمیل نمی‌‌کند. توضیح از این قرار است که این اوراق به‌‌دلیل جذابیتی که برای خریداران دارد قاعدتا با مازاد تقاضا مواجه می‌‌شود و اگر دولت آن را در یک مکانیزم حراج به فروش برساند قیمتی که در بازار فروخته می‌‌شود، بالاتر از قیمت پایه هم خواهد بود، به‌‌نوعی که نرخ بازدهی آن برای خریدار و در نتیجه هزینه‌‌اش برای دولت خیلی بالا نخواهد بود. از این‌‌رو جذابیت این اوراق موجب می‌‌شود که هزینه کمتری هم به دولت تحمیل شود. 🔸به‌‌طور مثال فرض کنید قیمت اسمی و پایه این اوراق (face value)  ۱۰۰ تومان باشد. حالا اگر از نظر شما به‌عنوان خریدار، تورم انتظاری مثلا ۴۰درصد باشد و به حرف دولت هم اعتماد داشته باشید که تورم واقعی را اعلام کند، در این صورت انتظار دارید که با خرید این اوراق، دولت سال آینده به شما ۴۰درصد سود پرداخت کند؛ چون کوپن سود سالانه این اوراق به اندازه نرخ تورم است. از طرفی بازارهای موازی مثل بورس، سکه، ارز و خودرو اولا بسیار پرریسک هستند و ثانیا تا حد زیادی تورم آتی را پیشخور می‌کنند. بنابراین منطقی است اگر وارد آن بازارها شوید، لزوما این ۴۰درصد سود نصیب شما نشود؛ ضمن اینکه آن بازارها همگی با ریسک‌ها و هزینه معاملاتی خود روبه‌رو هستند. در این‌صورت قابل‌تصور است که تقاضا برای این اوراق بالا برود و در عرضه اولیه به شکل حراج چنین اوراقی حتی با قیمت‌های مثلا ۱۲۰تومان هم فروخته شود (market value). یعنی لزوما هزینه زیادتری به دولت تحمیل نخواهد شد. به بیان دیگر ارزش بازاری این اوراق با افزایش تورم افزایش می‌یابد. 🔸البته انتشار اوراق مصون از تورم نیاز به آن دارد که سیاستگذار در درجه اول، اعتمادسازی کند. در غیر این صورت انگیزه خرید این اوراق به‌‌واسطه عدم‌‌اعتماد به دولت از سوی فعالان اقتصادی کاهش پیدا می‌‌کند. 🔸همچنین باید به این نکته مهم توجه داشت که مشکلات اقتصاد ایران از جمله تورم، ساختاری و ریشه‌‌ای است و نمی‌‌توان صرفا از طریق بازی با چند متغیر اسمی یا حتی با ابزاری چون اوراق مصون از تورم، این مشکلات را به‌‌صورت ریشه‌‌ای حل کرد. 🔸به‌طور خلاصه اگر سیاستگذار پولی چنین اوراقی منتشر نکند یعنی خودش هم اعتقادی به وعده‌هایش ندارد و این همان چیزی است که مردم به آن می‌‌گویند «حرف مفت»! ☕️ دمنوش اقتصاد 🆔 @drnosrati

⭐️الگوی عادلانه برای سربازی 🖌دکتر مهدی نصرتی (سرمقاله دنیای اقتصاد 12 بهمن 1400) 🔸اخیرا کمیسیون تلفیق مجلس نرخ‌هایی برای خرید سربازی ارائه داده اگرچه فعلا گویا از دستور کار خارج شده، اما چنین نرخ‌هایی خارج از عهده اکثریت مردم است. نرخ خرید سربازی با مدرک لیسانس ۴۰۰میلیون تومان تعیین شده بود که به معنی حدود ۱۷میلیون تومان ماهانه (با محاسبه ساده) و بیش از ۲۰میلیون تومان ماهانه (با در نظر گرفتن حداقل ۲۰درصد هزینه فرصت پول) است. 🔸مشخص نیست چه منطقی پشت این قیمت‌گذاری بوده است؛ ولی قیمت‌گذاری عادلانه به این شکل است که بتوان از طریق آن حقوق مکفی و مناسب به کسانی داد که داوطلبانه عازم سربازی خواهند شد. کسانی که مایل به سربازی نیستند نیز با پرداخت معادل حقوق یک نفر داوطلب به‌صورت یک‌جا یا قسطی از معافیت برخوردار  شوند. کسانی که این هزینه را یک‌جا پرداخت می‌کنند، کارت معافیت دائم (زمان صلح) دریافت می‌کنند و کسانی که گزینه قسطی را انتخاب می‌کنند تا پایان دوران اقساط خود کارت موقت دریافت می‌کنند و می‌توانند در بازار کار مشغول به‌کار شوند و به تدریج اقساط سربازی را پرداخت کنند. به این ترتیب تقریبا همه مشمولان از حق انتخاب برخوردار خواهند شد و مشکل ناعادلانه بودن خرید سربازی برطرف خواهد شد. 🔸ممکن است این تصور ایجاد شود که با این راهکار، کشور با کمبود سرباز مواجه خواهد شد. در این خصوص باید به دو نکته مهم دقت کرد: اولا مشکل کمبود سرباز به سادگی قابل حل است: به این ترتیب که کسانی که قبلا سربازی خود را طی کرده‌اند نیز مجاز باشند دوباره برای سربازی البته با دریافت حقوق مناسب اقدام کنند. اتفاقا این راهکار این مزیت فوق‌العاده را دارد که نیاز به آموزش مجدد نیروها ندارد، در هزینه‌ها صرفه‌جویی می‌شود و نهادهای نظامی می‌توانند سربازان باکیفیت‌تر و باسوابق مناسب‌تر را «انتخاب» کنند. به این ترتیب نه تنها مشمولان حق انتخاب پیدا می‌کنند، بلکه نهادهای نظامی نیز می‌توانند بهترین نیروهای مورد نیاز را انتخاب کنند و مجبور به مدارا با هر نوع نیرویی نباشند.  ثانیا باید دقت کرد که اصول علم اقتصاد و مفاهیمی چون «تابع تقاضا»، «قیمت» و «تابع تولید» در اینجا نیز برقرار هستند. سازمان‌های نظامی (همانند هر سازمان دیگری) دارای یک تابع تولید هستند. یعنی با ترکیب‌های مختلفی از «نهاده‌های» نیروی انسانی، سرمایه و فناوری می‌توانند اقدام به تامین امنیت کنند. بدیهی است که وقتی هزینه نیروی انسانی (سرباز) خیلی پایین تعیین شود، تقاضای این سازمان‌ها برای سرباز هم بالا می‌رود. در مقابل اگر هزینه سرباز واقعی شود، تقاضای سازمان‌های نظامی برای سرباز کمتر می‌شود و ترجیح می‌دهند همان سطح خدمات را با نیروی انسانی کمتر و سرمایه و فناوری بالاتر ارائه دهند. (مثلا در چهارراه‌ها به جای سرباز بیشتر، از دوربین‌ها و فناوری‌های بهتر استفاده خواهند کرد) 🔸چند نکته بدیهی: 1⃣جذاب‌ترین و دلپذیرترین کارهای دنیا هم اگر اجباری و غیرداوطلبانه باشند، ایجاد دافعه می‌کند و موجب نارضایتی برای عده‌ای از مردم خواهد شد. همان‌طور که نمی‌توان انتظار داشت همه مردم به‌طور اجباری معلم، آتش نشان یا پرستار باشند، نباید انتظار داشت که همه مردم هم مجبور به انجام امور نظامی باشند. 2⃣هدف اصلی از سربازی تامین امنیت است. سربازی را نباید با محکومیت و مجازات اشتباه گرفت. کسی که به زندان محکوم شده است باید شخصا برای تنبّه، دوران محکومیت خود را طی کند و منطقی نیست که کسی را جایگزین خود کند. اما این موضوع درباره سربازی مصداق ندارد و اتفاقا منطقی است که این خدمت توسط افرادی ارائه شود که با کیفیت بالاتری این کار را به‌صورت اختیاری ارائه می‌دهند و البته حقوق و مزایای مکفی نیز دریافت می‌کنند. البته ارائه آموزش‌های نظامی و آمادگی دفاعی به همه مردم اقدام شایسته‌ای است که می‌تواند از طریق مدرسه، دانشگاه، مساجد، کانون‌های بسیج محلات و ادارات و... به‌طور دوره‌ای، مقطعی و کوتاه‌مدت به همه مردم ارائه شود. 3⃣ایجاد امنیت یک وظیفه عمومی است که همه باید به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم در آن نقش داشته باشند. عده‌ای در گذشته به سربازی رفته‌اند و این نقش را ایفا کرده‌اند، کسانی که تمایل ندارند مشارکت مستقیم داشته باشند نیز باید سهم خود را از هزینه‌ها بپردازند. 🔸ایده طرح اصلاح سربازی نیز مثل طرح "بنزین برای هر فرد" در روزنامه دنیای‌اقتصاد قدمتی دیرینه دارد و نگارنده ۱۵ سال قبل طرح ساده‌ای را پیشنهاد کرد که به موجب آن هرکس که داوطلب انجام سربازی است حقوق متعارف بازار کار را دریافت کند و هزینه این حقوق نیز از کسانی دریافت شود که تمایلی به خدمت سربازی ندارند و فاز آزمایشی طرح نیز از افراد متاهل شروع شود. اما جای تاسف و تامل است که چرا در این کشور چنین مسائلی برای سال‌های متمادی، حل‌نشده باقی می‌مانند. ☕️دمنوش اقتصاد 🆔 @drnosrati

مناظره جذابی از آب در آمده، اگر فرصت دارید ببینید 👆 (البته تریلر دو دقیقه ای، منصفانه تدوین نشده بود)

📹 سهمیه‌بندی بنزین یا خصوصی‌سازی‌اش؟ ▫️آیا طرح تخصیص سهمیه بنزین به کدهای ملی کار درستی است؟ ▫️دکتر مهران بهنیا پژوهشگر اقتصادی و دانش‌آموخته اقتصاد از دانشگاه صنعتی شریف و دکتر مهدی نصرتی تحلیلگر اقتصادی و دانش‌آموخته اقتصاد از دانشگاه تربیت مدرس در این مناظره پاسخ می‌دهند. 05:13 آیا این طرح بهترین طرح روی میز نیست؟ 11:04 آیا جایگزینی برای این طرح در شرایط فعلی اقتصاد ایران وجود دارد؟ 15:50 لزوم حمایت از خانوارها در دوران اجرای طرح 17:31 پیچیدگی‌ها و محدودیت‌های عملگرایانه سیاستگذاری اقتصادی ویژه ایران وجود دارد؟ 52:49 سهمیه مطلوب هر فرد چقدر است؟ در بازار انحصاری بنزین منحنی عرضه داریم یا نه؟ 01:03:00 اگر از ۱۵ سال قبل طرح سهمیه‌بندی به افراد را شروع می‌کردیم، بهتر نبود؟ 01:15:37 راهکار خصوصی‌سازی شرکت ملی نفت و زیرمجموعه‌هایش مطلوب و ممکن است؟ 01:16:47 حل تورم مزمن پیچیده‌تر از حل مشکل یارانه پنهان بنزین است؟ 01:19:03 کشورهای نفتی مثل ایران، ابتدا به سراغ حل تورم رفتند، یا اصلاح بازار انرژی؟ 📺 @ecoiran_webtv

🔸تمرینی برای ترک خودخواهی ریشه خیلی از مشکلات اخلاقی احتمالا در انانیت است. یک تمرین خوب برای کاهش خودخواهی و خودمحوری میتواند این باشد که انسان حتی المقدور ضمایر و افعال اول شخص استفاده نکند! امتحان کنید ببینید چطور است. (در همین متن هم سعی شد که این قاعده به کار رود.) ☕️دمنوش اقتصاد 🆔 @drnosrati