یادگیری کُرمانجی با «ڕێنڤیس و ڕێزمان»

🔰 چگونه به کُردی تایپ کنیم؟ 🟣 دانلود و نصب نرم‌افزارهای تایپ و نوشتن به کُردی (لاتینی و آرامی) در موبایل و کامپیوتر در زیر تعدادی نرم‌افزار برای دسترسی و استفاده از الفبای کُردی لاتینی و همچنین آرامی ذکر شده اند. برای استفاده حروف الفبای کُردی (لاتینی و آرامی) در تلفن همراه می‌توانید علاوه بر صفحه‌کلید کُردی (Textekilîda Kurdî) که لینک دانلود آن در ادامه خواهد آمد، از نرم‌افزار «Gboard» هم استفاده کنید. این نرم‌افزار بیشتر زبان‌ها و از جمله زبان کُردی با هر دو الفبای آرامی و لاتینی را دارا می‌یباشد. برای این کار واژه‌ی «Gboard» را در بازار، مایکت و یا Play Store و همچنین Apple Store جست‌و‌جو کنید و پس از دانلود آن را نصب نمایید. 🔸🔸 🟣 لینک «Gboard» در Play Store (برای گوشی‌های اندروید): 🔹https://play.google.com/store/apps/details?id=com.google.android.inputmethod.latin&hl=en&gl=US 🔸🔸 🟣 لینک «Gboard» در Apple Store (برای گوشی‌های Apple): 🔹https://apps.apple.com/us/app/gboard-the-google-keyboard/id1091700242 🟢 چگونگی نصب و فعال‌کردن: پس از نصب این نرم‌افزار به قسمت تنظیمات گوشی خود رفته و از قسمت زبان‌ها، گزینه‌ی صفحه کلید را انتخاب و سپس گزینه «Gboard» را انتخاب کنید. همچنین در همین قسمت به گزینه‌ی «Gboard» رفته و در گزینه‌ی Kurdish اگر خود Kurdish را انتخاب کنید، صفحه کلید لاتینی و اگر Kurdish (Iran) را انتخاب کنید، صفحه کلید آرامی به کیبورد اضافه می‌شود؛ Kurdish Kurdish (Iran) بدیهی است در اینجا می‌توانید، زبان فارسی و انگلیسی و غیره را نیز انتخاب نموده و در هنگام تایپ، هر کدام از آنها را از زبانه‌ی مخصوص فعال نمایید. 🌀همچنین می توانید از این نرم‌افزار (صفحه‌کلید کُردی) برای تلفن همراه استفاده نمایید: 👇 https://t.me/Renivis_U_Reziman/17 🟣 تەختەکلیدا کوردی (Textekilîda Kurdî) با نصب این نرم‌افزار قابلیت تایپ با هر دو الفبای کُردی (لاتینی و آرامی) و همچنین فارسی و انگلیسی را در گوشی تلفن همراه خواهید داشت. https://t.me/Renivis_U_Reziman/15 Textekilîda Kurdî: https://t.me/Renivis_U_Reziman/17 🔰 آموزش تصویری تایپ کُردی با الفبای آرامی بر روی کامپیوتر ♦️ چگونه بدون نیاز به نصب نرم‌افزار، از کیبورد کُردی موجود در ویندوز استفاده کنیم؟ 📕 فایل پی‌دی‌اف: 17 صفحه https://t.me/Renivis_U_Reziman/16 🟣 کیبورد کُردی (الفبای لاتینی) ویژه‌ی کامپیوتر Keyborda Kurdî (latînî) ji bo kompiyuterê https://t.me/Renivis_U_Reziman/215 👈 «ڕێنڤیس و ڕێزمان» 🌀© @Renivis_U_Reziman

🔰 این ویدیو شکل نوشتاری و تلفظ ۳۱ حرف الفبای کُردی کُرمانجی (الفبای با حروف لاتینی) را به شما آموزش می‌دهد. دقت کنید چهار حرف «پ.ک.ت.چ» (P, K, T, Ç) دارای دو تلفظ متفاوت (نرم و خشک) ولی با شکل نوشتاری یکسان هستند. تهیه: بهاره ضیغمی 👈 «ڕێنڤیس و ڕێزمان» 🌀© @Renivis_U_Reziman

🔰 شرین و خوەشە زمانێ کوردی یەکشەمی، ۱۵ێ گولانێ: ڕۆژا زمانێ کوردی پیرۆز بە 👈 «ڕێنڤیس و ڕێزمان» © @Renivis_U_Reziman

👈کرمانجی‌زان 🔹© @Kurmancizan 🔰 ئارمانج و ئاوایێ خه‌بات و نڤیساندنا هاوارێ «هاوار ده‌نگێ زانینێ یه‌. زانین خوه‌ناسینه‌. خوه‌ناسین ژ مه‌ ڕه‌ ڕێیا فه‌لات و خوه‌شیێ ڤه‌دکه‌. هه‌ر که‌سێ کو خوه‌ ناس دکه‌؛ دکاره‌ خوه‌ بده‌ ناسکرن. هاوارا مه‌ به‌ری هه‌ر تشتی هه‌یینا زمانێ مه‌ دێ بده‌ ناسکرن. له‌وما کۆ زمان شه‌رتا هه‌ینێ ئا پێشنه‌.» (جه‌لاده‌ت ئەلی به‌درخان، هاوار هه‌ژ ۱، ۱۹۳۲) ٢٥ێ گولانێ: ڕۆژا زمانێ کوردی 👈 «ڕێنڤیس و ڕێزمان» © @Renivis_U_Reziman

🔰 ته‌ڤی کوردیا ناڤین (سۆرانی)، ۲٤ زمان ل په‌رگالا وه‌رگه‌رێ یا گووگڵێ هاتن زێده‌کرن تێ گۆتن ئه‌ڤ ۲٤ زمان سه‌رهه‌ڤدا ژ ئالیێ ۳۰۰ ملیۆن که‌سی ڤا تێن ئاخافتن 👈 «ڕێنڤیس و ڕێزمان» © @Renivis_U_Reziman

🔰 حروف اضافه‌ی پَسین در کُردی: دو شکل رایج با تلفظ متفاوت حرف اضافه در مباحث دستورزبان کُرمانجی به عنوان «داچَک» Daçek شناخته می‌شود. در گونه‌های مختلف زبان کُردی حروف اضافه‌ی حلقه‌ای که متشکل از حرف اضافه‌ی پیشین (پێشداچەک) و حرف اضافه‌ی پَسین (پاشداچەک) می‌باشند به اشکال متفاوت استفاده می‌شوند. در کُردی کُرمانجی نوشتاری و استاندارد برای حرف اضافه‌ی پیشین یک فرم ثابت و کلی وجود دارد که متشکل از چهار حرف «di, bi, ji, li» (د، ب، ژ، ل) می‌باشد. این در حالی است که حرف اضافه‌ی پَسین در میان متکلّمان کُرمانجی به دو شکل متفاوت «da, ra, va» (دا، را، ڤا) و «de, re, ve» (دە، رە، ڤە) تلفظ می‌شود و هر دو نیز درست‌اند و هیچ کدام ارجحیتی بر دیگری ندارد. نمونه: 🔹با من بیا: ✅Bi min ra were: ✅Bi min re were ✅ب من «را» وه‌ره‌: ✅ب من «ره» وه‌ره‌ 🔹در آنجا هست: ✅Di wir da heye: ✅Di wir de heye ✅د ور «دا» هه‌یه‌: ✅د ور «ده‌» هه‌یه‌ 🔹من از پریروز در اینجا هستم: ✅Ez ji pêr va li vir im ✅Ez ji pêr ve li vir im ✅ئه‌ز ژ پێر «ڤا» ل ڤرم ✅ئه‌ز ژ پێر «ڤه‌» ل ڤرم همانطور که می‌دانیم حالات مختلفی از قرارگیری هر یک از چهار حروف اضافه‌ی پیشین با سه حرف اضافه‌ی پَسین وجود دارد که یک یا چند واژه، ترکیب اضافه یا عبارت را به صورت حلقه‌ای در برگرفته و برای معانی و مفاهیم گوناگون استفاده می‌شوند. تخمین و برآورد دقیقی وجود ندارد که کدام شکل از حروف اضافه‌ی پَسین در میان تمام متکلّمان کُرمانجی بیشتر استفاده می‌شود. اما در کُرمانجی کنونی هر منطقه‌ای صرفاً یک شکل آنها رایج است. به عنوان مثال در کُرمانجی خراسان و بسیاری از مناطق دیگر فرم اول یعنی «da, ra, va» (دا، را، ڤا) رایج است. به همین ترتیب شکل دوم نیز در خیلی از مناطق رایج است و در کتاب‌های آموزشی گام‌به‌گام مانند HÎNKER مربوط به انستیتوی کُردی استانبول نیز همین فرم استفاده شده است. همچنین در محیط‌های نوشتاری مانند آژانس‌های خبری، سایت‌ها، روزنامه‌ها، نشریات و کتاب‌ها نیز برخی فرم اول و برخی فرم دوم را استفاده می‌کنند. در برخی از محیط‌های نوشتاری مانند سایت‌ها نیز هر دو شکل در مطالب گوناگون دیده می‌شود. از سوی دیگر، در کُردی میانی یا سورانی نیز این حروف گرچه به وسعت و گستردگی کُرمانجی وجود ندارد، لیکن برخی از آنها استفاده می‌شوند. در اینجا هم فرم اول استفاده می‌شود: 🔹Le Taranda, Le Hewlêrda, Lenêw şarda 🔹له‌ تاراندا، له‌ هه‌ولێردا، له‌نێو شاردا تفاوتی که در سورانی -به غیر از نوع تلفظ حرف اضافه‌ی پیشین (له le)- وجود دارد، این است که عمدتاً این حروف و واژه‌ی قبل یا بعد از آنها با هم نوشته می‌شوند. یعنی حرف اضافه‌ی پیشین به صورت سرهم با واژه‌ی بعد از خود و حرف اضافه‌ی پَسین با واژه‌ی قبل از خود نوشته می‌شود. در حالی که طبق قواعد کُرمانجی، حرف اضافه عنصری مستقل است و به هیچ وجه نباید با واژه‌های قبل و بعد از خود سرهم نوشته شود؛ مگر اینکه خود همراه با واژه‌ی دیگری، یک واژه‌ی جدید ایجاد کرده باشد (Sipasiya jidil) و یا در قالب فعل اصطلاحی و در حالت مصدری (Lidarxistin, Jikarketin) بیاید. برخی از این حروف اضافه با تفاوت‌هایی در میان دیگر گونه‌های زبان کُردی از جمله زازایی، هورامی، فیلی و ... نیز وجود دارند که نیاز به بررسی بیشتری دارد و موضوع این نوشته نیست. نکته‌ی دیگر اینکه، حروف اضافه‌ی پیشین در کُرمانجی شفاهی (غیرنوشتاری) برخی مناطق از جمله خراسان غیر از شکل نوشتاری و اصلی خود، به اشکال گوناگون و بعضاً آوایی غیرنوشتاری تلفظ می‌شوند: 🔹Li: Le 🔹Ji: Je 🔹Bi: We/wi/pe... 🔹Di: De/e/ye... 🔹ل: له‌ 🔹ژ: ژه‌ 🔹ب: وه‌/و/په‌... 🔹د: ده‌/ئه‌/یه‌... در کُرمانجی واژه‌ای (اسم) که بعد از حرف اضافه قرار می‌گیرد، بر اساس جنسیت خود (مذکر یا مونث) صرف می‌شود و شناسه‌ی مربوطه را می‌گیرد. در حالی که در کُردی سورانی اینچنین نیست. به عنوان مثال عبارت «در کُردستان»: 🔹سورانی: 🔹Le Kurdistan لە کوردستان 🔹کرمانجی: 🔹Le/Li Kurdistanê لە/ل کوردستانێ این موضوع را در نوشته‌ای دیگر بررسی خواهیم کرد. توجه: در اینگونه مطالب به صورت اجمالی و موردی به برخی از موضوعات مربوط به دستورزبان و درست‌نوسی می‌پردازیم. طبیعتاً نمی‌توان مقدمات، تعاریف و تمام جنبه‌های هر موضوع را در یک نوشته گنجاند. در صورت نیاز به مطالعه بیشتر می‌توانید به کتاب «ڕێنڤیس و ڕێزمان؛ آموزش رسم‌الخط و دستورزبان کُرمانجی» مراجعه نمایید تا به صور مفصل و جزئی مباحث مختلف را مرور کنید. *برات قوی‌اندام 👈 «ڕێنڤیس و ڕێزمان» © @Renivis_U_Reziman

🔰 پاشداچه‌کێن کوردی و دو ئاوایێن وان ئێن جیاواز د جووره‌یێن مالباتا زمانێن کوردی دا داچه‌کێن بازنه‌یی کو پێکهاتی ژ پێشداچه‌ک و پاشداچه‌کانن، ب هه‌ر دو ئاوایێن «ره‌، ڤه‌، ده‌» و «را، ڤا، دا» تێن بکارئانین و بلێڤکرن و هه‌ر دو ئاوا ژی دورستن. 🔹ب من «را» وه‌ره‌: 🔹ب من «ره‌» وه‌ره‌ 🔹د ور «دا» هه‌یه‌: 🔹د ور «ده‌» هه‌یه‌ 🔹ئه‌ز ژ پێر «ڤا» ل ڤرم: 🔹ئه‌ز ژ پێر «ڤه‌» ل ڤرم ته‌خمینه‌که‌ تام و ده‌قیق تونه‌یه‌ کا کیژان ئاوایی زێده‌تر تێ بکارئانین؛ لێ ل کورمانجیا نها یا هن هه‌رێمان ته‌نێ ئاوایه‌ک تێ بکارئانین. وه‌ک میناک ل هه‌رێما خۆراسانێ* (باکورێ ڕۆژهلاتێ ئیرانێ)، ئاوایێ دویه‌م به‌ربه‌لاڤه‌. د ناڤا مه‌دیایێن نڤیسکی کو کورمانجیێ ب کار تینن ژی هنه‌کێن وان ئاوایێ یه‌که‌م و هنه‌ک ژی ئاوایێ دویه‌م ب کار تینن. د هنه‌کێن دن دا ژی هه‌ر دو ئاوا تێن دیتن. هه‌ر وها د کوردیا ناڤین کو وه‌ک سۆرانی تێ بناڤکرن، ژی ئاوایێ دویه‌م تێ بکارئانین: «له‌ هه‌ولێردا»، «له‌ تاراندا». د سۆرانیێ دا پڕی وه‌ختان پاشداچه‌ک ب په‌یڤا به‌ریا خوه‌ دزه‌لقه‌ و پێ ڕا تێ نڤیسین. لێ د کورمانجیێ دا، داچه‌ک وه‌ک هێمانه‌که‌ سه‌ربخوه‌ یه‌ و نه‌ پێشداچه‌ک ب په‌یڤا پشتی خوه‌ دزه‌لقه‌ و نه‌ ژی پاشداچه‌ک ب په‌یڤا به‌ریا خوه‌. ژ ئالیێ دن ڤا، پێشداچه‌کێن «ب، ژ، ل، د» ژی د زمانێ ده‌ڤکی ل هن ده‌ڤه‌ران ژ وان ل خۆراسانێ دا ب ئاوایێن جودا تێن بلێڤکرن: 🔹ب: وه‌/و/په‌... 🔹ژ: ژه‌ 🔹ل: له‌ 🔹د: ده‌/یه‌/وه‌/ئه‌/... گه‌لۆ تو زانی ڕه‌وشا بکارئانینا داچه‌کان د جووره‌یێن دن ئێن مالباتا زمانێن کوردی چاوا یه‌؟ وه‌ک میناک کرمانجکی ئانکو زازایی، هه‌ورامی، جووره‌یێن خوارین ئێن کوردیێ و هەر وەکی دن؟ *تێبینی: ڕه‌وشا پێشداچه‌ک و پاشداچه‌کان و گوهه‌رتن و شێوازا بلێڤکرنا وان د زمانێ ده‌ڤکی یێ کوردێن خۆراسانێ دا ب ئاوایه‌کی به‌رفره‌ ل پرتووکا «ڕێنڤیس و ڕێزمان» هاتیه‌ شرۆڤه‌کرن * به‌رات قه‌وی‌ئه‌ندام 👈 «ڕێنڤیس و ڕێزمان» © @Renivis_U_Reziman

🔰🟣☝️ کیبورد کُردی (الفبای لاتینی) ویژه‌ی کامپیوتر Keyborda Kurdî (latînî) jibo kompiyuterê #Keyborad #کیبورد #صفحه_کلید #لاتینی 👈 📚 «رێنڤیس و رێزمان» 🌀© @Renivis_U_Reziman

🔷Klavîya/ kîborda kurdî-latînî bo windowsê کیبورد کوردی لاتینی برای سیستم های ویندوز✅ 🔺این فایل مخصوص کامپیوتر است و بروی تلفن همراه قابل اجرا نیست @Bumavaz

🔰 شیوه‌ی درست کاربرد ترکیبات اضافه‌ی دارای اسم، ضمیر و صفت ترکیبات اضافه یعنی مضاف و مضاف‌الیه (موصوف و صفت و ...) و چگونگی قرارگیری عناصر مختلف در آن طیف وسیعی را در بر می‌گیرد. این‌گونه ترکیبات در حالت کلی در گرامر کُرمانجی به عنوان Ravek (ڕاڤەک) نامیده می‌شوند که متشکل از (Raveber: مضاف، موصوف، شرح‌داده‌شده ) و (Raveker: مضاف‌الیه، تشریح‌کننده ) می‌باشد. به عنوان مثال: ❇️ کتابِ مَن: پرتووکا من: Pirtûka min ❇️ گلِ سُرخ: گولا سۆر: Gula sor اما؛ این ترکیبات همیشه صرفاً دارای دو عنصر نیستند، بلکه گاهی چند عنصر متفاوت اسم، ضمیر و صفت به صورت زنجیره‌ای قرار می‌گیرند که طیف وسیعی از حالت‌های مختلف قرارگیری آنها و طبیعتاً قواعد چینش درست آنها وجود دارد. یکی از این موارد وقتی است که اسم، ضمیر و صفت به صورت زنجیره‌ای کنار هم قرار می‌گیرند. برای روشن شدن موضوع مقایسه‌ای بین زبان فارسی و کُردی (در اینجا کُرمانجی منظور است) انجام می‌دهیم. به عنوان مثال عبارت «دوستِ گرامیِ من» را در نظر می‌گیریم. در اینجا «دوست» اسم، «گرامی» صفت و «مَن» ضمیر است. همانطور که دیده می‌شود در زبان فارسی صفتِ «گرامی» قبل از ضمیر «مَن» قرار می‌گیرد. در حالی که در کُرمانجی این طور نیست. اگر بخواهیم این ترکیب را در کُرمانجی به کار ببریم بر عکس فارسی، صفت «هێژا» (گرامی) بعد از ضمیر «من» (مَن) قرار می‌گیرد: ❇️ هەڤالێ من ئێ هێژا ❇️ Hevalê min ê hêja بنابراین اگر در اینجا همانند زبان فارسی بگوییم: ❌ هەڤالێ هێژا یێ من (هەڤالێ هێژایێ من) ❌ Hevalê hêja yê (hêjayê) min این اشتباه است؛ زیرا صفت در این موقعیت صرف نمی‌شود و به صورت ساده می‌آید و معنی نیز چیز دیگری است. مثال‌های بیشتر: ❇️«پدرِ عزیزِ من» ❇️«مادرِ مهربانِ من» ❇️«برادر بزرگ او (مونث)» ❇️«خواهرانِ کوچکِ شما» ❌ Bavê ezîz ê min ✅ Bavê min ê ezîz ❌ Dayîka dilovan a te ✅ Dayîka te ya dilovan ❌ Birayê mezin ê wê ✅ Birayê wê yê mezin ❌ Xwengên qiçik ên we ✅ Xwengên we yên qiçik ❌ باڤێ ئه‌زیز ئێ من ✅ باڤێ من ئێ ئه‌زیز ❌ داییکا دلۆڤان ئا ته‌ ✅ داییکا ته‌ یا دلۆڤان ❌ برایێ مه‌زن ئێ وێ ✅ برایێ وێ یێ مه‌زن ❌ خوه‌نگێن قچک ئێن وه‌ ✅ خوه‌نگێن وه‌ یێن قچک اگر به درستی به شیوه‌ی کاربرد کُرمانجی دقت کنیم متوجه کاربرد درست این عبارت‌ها می‌شویم: ❇️ «باڤێ تە یی (یێ) نامەرد»: پدرِ نامردِ تو به جای «باڤێ نامەردێ تە» که امروزه بعضاً به اشتباه استفاده می‌شود. همانگونه که دیده می‌شود، شناسه هایی همچون ê، yê، ên، yên،a، ya که نقشی همانند کسره‌ی اضافه ( ــِ) در فارسی را دارند، نیز در حالت نوشتاری باید به صورت جدا نوشته شوند و در گفتار نیز باید مجزّا تلفظ شوند. از سوی دیگر، در شکل اول ترکیبات بالا که با علامت ضربدر قرمز مشخص شده‌اند، اگر شناسه‌های ذکرشده به واژه‌ی قبل از خود بچسبد، عبارتی درست، اما با معنایی متفاوت ایجاد می‌کند. به عنوان مثال اگر ترکیب (خوەنگێن قچک ئێن وه‌) به صورت (خوه‌نگێن قچکێن وه‌) نوشته شود، آنگاه معنی «خواهرانِ کوچولوهای شما» خواهد بود. و یا «باڤێ ئه‌زیز ئێ من» اگر به صورت «باڤێ ئه‌زیزێ من» نوشته شود، آنگاه معنای (پدرِ «عزیزِ من») خواهد داشت. یعنی «پدر» متعلق به من نیست، بلکه منظور پدرِ فردی است که برای من عزیز است. حتی «عزیز» ممکن است در اینجا به جای صفت، اسم یک فرد باشد. طبیعی است که صفت در مثال‌های ذکرشده می‌تواند به صورت تفضیلی (بزرگتر، عزیزتر، عزیزترین، خیلی بزرگتر، کوچکتر) نیز بیاید. به تناسب قرارگیری عناصر مختلف و تعداد و جنسیت آنها در داخل این ترکیبات، حالات مختلف و طبیعتاً قواعد مختلف وجود دارد. به عنوان مثال «رفیقِ قدکوتاهِ افسرده و غمگینِ او»، «دوستِ باریک‌اندامِ چشم‌آبی»، «برگ‌های درختِ جلویِ خانه‌ی داییِ حسن»، «سیب‌های شیرینِ پدرِ من» ... 🟢 این موضوع به صورت مفصل در فصل پنجم از کتاب «ڕێنڤیس و ڕێزمان» (آموزش رسم‌الخط و دستورزبان کُردی کُرمانجی) ارائه شده است. *برات قوی‌اندام 👈 «رێنڤیس و رێزمان» © @Renivis_U_Reziman