Geografiya | A. Yusupov

#geo Daryo oroli haqida Daryo oroli - daryoning o'rtasida joylashgan kichik quruqlik. Ko'pincha cho'kindilarning to'planishi natijasida hosil bo'ladi va o'simliklar bilan qoplanishi mumkin. Daryolardagi orollarni butun dunyoda uchratish mumkin va ular hajmi va shakli jihatidan farq qilishi mumkin. Ushbu orollar yovvoyi hayvonlar uchun muhim yashash joylari bo'lib xizmat qilishi va turli xil ekologik imtiyozlarni berishi mumkin. Ular baliq ovlash, lager va qayiqda sayr qilish kabi ko'ngilochar tadbirlar uchun ham ishlatilishi mumkin. Daryo orollarining shakllanishi va xususiyatlari mintaqaga va daryoning o'ziga xos xususiyatiga qarab farq qilishi mumkin. Ular, shuningdek, eroziya, cho'kindi cho'kindi va suv oqimining o'zgarishi kabi omillar ta'sir qilishi mumkin. Umuman olganda, daryo orollari daryo ekotizimlarining muhim xususiyatlari bo'lib, atrofdagi hududning umumiy bioxilma-xilligi va ekologik salomatligiga hissa qo'shadi. Ma'lumot uchun dunyodagi eng katta daryo orolini Amazonka daryosi hosil qilgan bo'lib, quyi oqimida paydo bo'lgan quruqlik Marajo oroli deb ataladi. Uning maydoni 40 ming km² atrofida va Shveysariya hudididan kattadir. Undan keyingi o'rinlarni Bonin, Tupinambarana va Bahr al-Jabal orollari turadi. Aholi eng ko'p bo'lgan daryo oroli esa Hindistondagi Salset oroli bo'lib unda 15 mln aholi istiqomat qiladi. Orolni Vasae daryosi hosil qilgan. Keyingi o'rinlarda Ile de Monreal (2mln), Manhettan (1.6 mln), Chongming (0,66 mln) orollari egallaydi. Umananda oroli 0,02 kvadrat kilometr (0,0077 kvadrat milya) bo'lib, doimiy yashaydigan eng kichik daryo oroli yoki doimiy turar-joylari bo'lgan orol sifatida da'vogarlar qatoriga kiradi . Umananda Brahmaputra daryosida joylashgan. Geografiya | A. Yusupov https://t.me/geografiya_AY

2/2 Siklonlar va Antisiklonlar haqida ANTISIKLONLAR... Antisiklonlar, aksincha, shimoliy yarim sharda (va janubiy yarimsharda SOAT MILIGA TESKARI) aylanuvchi shamollarni olib keladigan yuqori bosimli tizimlardir. Ular tinch va barqaror ob-havo sharoitlari, masalan, ochiq osmon, engil shamol va quruq havo bilan bog'liq. Antisiklonlar odatda sovuq haroratga olib keladi, ayniqsa tunda va TUMAN va sovuqning shakllanishi uchun javobgardir. Ular havo massalarining bir-biridan ajralib turishi tufayli havo tushishi va cho'kishi natijasida hosil bo'ladi. Siklonlar ham, antisiklonlar ham GLOBAL ob-havo va iqlim sharoitida muhim rol o'ynaydi. Ular kichik va zaif tizimlardan tortib katta va kuchli tizimlarga qadar turli o'lcham va kuchli tomonlarga ega bo'lishi mumkin. Siklonlar o'zlarining halokatli salohiyati bilan mashhur, TROPIK SIKLONLAR (bo'ronlar yoki tayfunlar) eng kuchli hisoblanadi. Geografiya | A. Yusupov https://t.me/geografiya_AY

1/2 Siklon va Antisiklonlar haqida Siklonlar va antisiklonlar Yer atmosferasida yuzaga keladigan ikki xil ob-havo tizimidir. Ular o'zlarining kontrastli shamol naqshlari va bosim tizimlari bilan ajralib turadi. SIKLONLAR... Siklonlar Shimoliy yarim sharda SOAT MILIGA TESKARI yo'nalishda (va Janubiy yarimsharda SOAT YO'NALISHI BO'YICHA) aylanadigan shamollarni olib keladigan past bosimli tizimlardir. Ular ko'pincha kuchli shamol, kuchli yog'ingarchilik va momaqaldiroq kabi bo'ronli va notinch ob-havo sharoitlari bilan bog'liq. SIKLONLARNING o'lchamlari har xil bo'lishi mumkin, diametri bir necha kilometrdan bir necha yuz kilometrgacha. Ular iliq va sovuq havo massalarining yaqinlashishi tufayli hosil bo'ladi, bu esa yuqoriga harakatni keltirib chiqaradi va SPIRAL bo'ron tizimini yaratadi. Davomi bor... Geografiya | A. Yusupov https://t.me/geografiya_AY

#geo Tog' hosil bo'lish bosqichlarida ko'tarilgan tog'lar Yer 4.6 mlrd yil tarixi mobaynida 5 ta tog' hosil bo'lish bosqichlari... - Proterozoy erasining oxiri va Paleozoy erasining boshlarida Baykal, Paleozoy erasining 1-yarmida Kaledon, 2-yarmida Gersin, Mezozoy erasida Mezozoy, Kaynazoy erasida esa Alp tog' hosil bo'lish bosqichlari sodir bo'lgan. 1). Baykal — Baykalbo'yi, Sharqiy Sayan, Taymir, Arabiston yarim orolidagi tog'lar, Shimoliy Koreya, Janubi-Sharqiy Braziliya tog'lari, Lunda-Katanga tog'lari... 2). Kaledon — Oltoy, Tyanshan, Qozog'iston past tog'lari, Shimoliy Skandinaviyadagi tog'lar, Shimoliy Apalachi... 3). Gersin — Ural, Markaziy Yevropa tog'lari, Janubiy Apalachi, Patagoniya, Sharqiy Avstraliya, Sharqiy Qozog'iston, G'arbiy Tyanshan, Oloy va Turkiston tog'lari... 4). Mezozoy — Yuqori Yana, Kolima, Chukotka, Sixote-Alin, Janubi-Sharqiy Osiyo tog'lari, Sharqiy va Markaziy Kordilera... 5). Alp — Alp-Himolay mintaqasidagi tog'lar, And, G'arbiy Kordilera, Kamchatka, Yangi Gvineya, Yangi Zelandiyadagi tog'lar, Hisor, Pomir, Kopetdog', Hindikush, Sofedko'h kabi tog'lar ko'tarilgan. Ushbu tog'lar geografik o'rni, geologik tuzilishi, balandligi, tuproqlari, flora va faunasi, ekspozitsiya turiga qarab bir-biridan farq qilishi mumkin. #oxirgi Geografiya | A. Yusupov https://t.me/geografiya_AY

Osiyo mamlakatlari ma'nosi 1. Ozarbayjon – "Olov yig'uvchi” 2. Armaniston – armanlar urug'i asoschisi Armanik nomidan olingan. 3. Afg'oniston – afg'onlarning afsonaviy bobokaloni Afgon nomidan olingan. 4. Bangladesh – bengalcha "Bengallar mamlakati” 5. Baxrayn – arabcha "dengiz” 6. Bruney – arabcha "Dunyo hukmdori” 7. Butan – tibetcha "Tibet atroflari” 8. Vyetnam – "sharqiy vyetlar mamlakati” 9. Gruziya – Sakartvello (kartvellar - gruzinlar) 10. Indoneziya – "orolli Hindiston” 11. Iordaniya – Iordan daryosi nomidan olingan. 12. Iroq – arabcha "qirg'oq yoki quyi yer” 13. Isroil – isroil xalqi nomidan olingan. 14. Kambodja – Kambu urug'i asoschisi nomidan olingan. 15. Qatar – Qadimgi Qadaru qishlog'i nomidan olingan. 16. Kipr – yunoncha "kiparis” so'zidan olingan. 17. Qirg'iziston – qirg'iz xalqi nomidan olingan. 18. Qozog'iston – qozoq xalqi nomidan olingan. 19. Koreya – X-XIV asrlarda qo'llangan etnonim. 20. Quvayt – arabcha "shahar, qal'a” 21. Laos – laos xalqi nomidan olingan. 22. Livan – "Livan tog'i”, ya'ni semit tilida "oq” degan ma'noni anglatadi. 23. Malayziya – malayya xalqi nomidan olingan. 24. Maldiv – sanskritcha "orol” 25. Mogiliston – mo'g'ul xalqi nomidan olingan. 26. Myanma – birmacha "Oltin ibodatxonalar mamlakati” 27. Nepal – sanskritcha "tog' etagidagi manzilgoh” 28. Pokiston – urducha "pok mamlakat” 29. Saudiya Arabistoni – saudiylar sulolasi nomidan olingan. 30. Singapur – sanskrticha "Sher shahar” 31. Suriya – Ossuriya mamlakati nomidan olingan. 32. Tailand – tan xalqi nomidan olingan. 33. Tayvan – xitoycha "ko'rfaz yo'li” 34. Tojikiston – tojik xalqi nomidan olingan. 35. Turkiya – turk xalqi nomidan olingan. 36. Turkmaniston – turkman xalqi nomidan olingan. 37. O'zbekiston – o'zbek xalqi nomidan olingan. 38. Ummon – shahar asoschisi Ummon bin Ibrohim nomidan olingan. 39. Filippin – Ispaniya qiroli Filipp II nomiga qo'yilgan. 40. Hindiston – Hind daryosi nomidan olingan. 41. Xitoy – mo'g'ullar qabilasi "kidanlar” nomidan olingan. 42. Shri-Lanka – sanskritcha "shon-sharafli yer” 43. Eron – oriylar qabilasi nomidan olingan. "Oliyjanob” 44. Yaman – arabcha "o'ngda, Makkadan o'ngda” 45. Yaponiya – qadimgi yapon tilidan "tog' mamlakati odamlari”, to'g'ridan-to'g'ri "Quyoshning ildizi" ma'nosini bildiradi.

⚡️ GEOGRAFIYA FANI O'QITUVCHILARI VA ABITURIYENTLAR DIQQATIGA ⚡️ 🤩GEOGRAFIYA FANIDAN TAYYORLOV DARSLARI BOSHLANMOQDA! ➡️O'qituvchi va abituriyentlarni - milliy sertifikatga ➡️O'qituvchilarni - attestatsiyaga ➡️O'quvchilarni - fan olimpiadalariga ➡️Abituriyentlarni - oliy ta'lim muassasalariga ✅ haftada 4 kun; ✅ mavzulashtirilgan va Milliy sertifikat darajasidagi testlar; ✅ masalalar va amaliy topshiriqlar; ✅ savol-javoblar ✅ har yakshanba sinov testlar bo‘ladi. ✔️ Milliy sertifikatda eng kamida 80% natija qayd etgan pedagog kadrlarga 20% miqdorida ustama, 86% va undan yuqori natija qayd etgan abituriyentlarga OTMlarga kirishda mutaxassislik fani bo‘yicha maksimal ball berilishi belgilangan. Siz ham OFLAYN va ONLAYN ta'lim olib, talaba bo'lishni istaysizmi? Unda GEOSTUDY o'quv markaziga murojaat qiling ! QABUL BOSHLANDI! ☎️ +998977260095 ☎️ +998905161635 📩 @geostudy 📩 @geostudybooks 🏃‍♂️Shoshiling Milliy sertifikat imtihoniga atiga 3 oy qoldi!!! 🌏"GEOSTUDY" o‘quv markazi 👇Kanal manzili👇 @geostudyUZ

#geo Yer atmosferasining tarkibini bir necha tarkibiy qismlarga bo'lish mumkin: 1. Azot (N2): Azot atmosferada eng ko'p tarqalgan gaz bo'lib, uning umumiy tarkibining taxminan 78% ni tashkil qiladi. Bu reaktiv bo'lmagan gaz bo'lib, atmosfera muvozanatini saqlashda muhim rol o'ynaydi. 2. Kislorod (O2): Kislorod atmosferada ikkinchi eng keng tarqalgan gaz bo'lib, uning tarkibining taxminan 21% ni tashkil qiladi. Ko'pgina tirik organizmlarning omon qolishi uchun zarurdir, chunki u nafas olish jarayonida ishtirok etadi. 3. Argon (Ar): Argon inert gaz bo'lib, atmosferaning taxminan 0,93% ni tashkil qiladi. U suyuq kislorod va suyuq azot ishlab chiqarishning yon mahsuloti sifatida olinadi. 4. Karbonat angidrid (CO2): Karbonat angidrid atmosferada iz miqdorida bo'lib, taxminan 0,04% ni tashkil qiladi. U issiqxona effektida hal qiluvchi rol o'ynaydi va fotosintez jarayonining muhim tarkibiy qismidir. 5. Neon (Ne), geliy (He), metan (CH4) va boshqa iz gazlar: Bu gazlar atmosferada juda oz miqdorda mavjud bo'lib, umumiy tarkibning 1% dan kamrog'ini tashkil qiladi. Ular turli manbalarga ega, jumladan vulqon faoliyati, inson faoliyati va tabiiy chiqindilar. 6. Suv bug'i (H2O): Suv bug'i suvning gazsimon shaklidir. Uning atmosferadagi kontsentratsiyasi harorat va geografik joylashuvga qarab sezilarli darajada farq qilishi mumkin. U atmosfera tarkibining 0 dan 4% gacha qismini tashkil qiladi va ob-havo sharoitlari va Yerning energiya balansida hal qiluvchi rol o'ynaydi. 7. Aerozollar: Aerozollar havoda to'xtatilgan mayda qattiq yoki suyuq zarralardir. Ular chang, kuyikish, gulchanglar, vulqon kullari va boshqa ifloslantiruvchi moddalarni o'z ichiga olishi mumkin. Aerozollar iqlim, havo sifati va ko'rinishga ta'sir qilishi mumkin. 8. Ozon (O3): Ozon Yer atmosferasida topilgan, asosan stratosferada to'plangan iz gazidir. U Quyoshdan zararli ultrabinafsha (UV) nurlanishni yutishda muhim rol o'ynaydi, Yerdagi hayotni ultrabinafsha nurlarining haddan tashqari ta'siridan himoya qiladi. 9. Ifloslantiruvchi moddalar: Atmosferada oltingugurt dioksidi (SO2), azot oksidi (NOx), uchuvchi organik birikmalar (VOC) va zarrachalar (PM) kabi turli ifloslantiruvchi moddalar ham bo'lishi mumkin. Ushbu ifloslantiruvchi moddalar asosan inson faoliyati natijasida chiqariladi va havo sifati va inson salomatligiga zararli ta'sir ko'rsatishi mumkin. Atmosferaning tarkibi turli balandliklarda va joylarda har xil bo'lishi mumkin va unga tabiiy jarayonlar, inson faoliyati va iqlim sharoitlari doimo ta'sir qiladi. Atmosfera tarkibini tushunish iqlim o'zgarishi, havo sifati va atrof-muhitga ta'sirini o'rganish uchun juda muhimdir. Geografiya | A. Yusupov https://t.me/geografiya_AY

#darslik 10 sinf Geografiya darsligi Yili: 2022 Sahifalar soni: 180 bet Mavzular soni: 60 ta Mualliflari: V.N. Fedorko, N.I. Safarova, J.A. Ismatov, E.Y. Nazaraliyeva Geografiya | A. Yusupov https://t.me/geografiya_AY